भारताचा भूगोल | Geography of India in Marathi | भारताचा प्राकृतिक भूगोल | भारत देशाची ओळख | भारत देशाची संपूर्ण माहिती
Geography of India in Marathi : भारताचा भूगोल : जगाच्या एकूण क्षेत्रफळाच्या 2.4% क्षेत्रासह भारत हा सातवा सर्वात मोठा देश आहे. भारतीय उपखंडात भारत, पाकिस्तान, नेपाळ, बांगलादेश आणि भूतान यांचा समावेश होतो, जे संपूर्ण उत्तर गोलार्धात स्थित आहे. भारताचा नैसर्गिक भूगोल अद्वितीय आहे आणि उपखंडाच्या विशिष्ट वैशिष्ट्यांच्या विकासासाठी जबाबदार आहे. आजच्या लेखात आपण भारताच्या नैसर्गिक भूगोलाची माहिती घेणार आहोत.
भारताचे स्थान व विस्तार | Location and Extent of India in Marathi
भारत उत्तर-पूर्व गोलार्धात वसलेला असून त्याचे स्थान दक्षिण आशियाच्या मध्यात आहे.
- अक्षवृत्तीय विस्तार : 8°4′ ते 37°6′ उत्तर अक्षांश (8°4’28’ ते 370653″ उत्तर अक्षांश)
- रेखावृत्तीय विस्तार : 68°7′ ते 97°25′ पूर्व रेखांश (687’33’ ते 97°24’47’ पूर्व रेखांश)
- भारताच्या वायव्येस : पाकिस्तान व अफगाणिस्तान
- उत्तरेस : चीन, नेपाळ, भूटान
- दक्षिणेस : श्रीलंका . आग्नेयेस : इंडोनेशिया
- नैऋत्येस : मालदीव पूर्वेस : म्यानमार (ब्रह्मदेश) व बांगला देश ही राष्ट्रे आहेत
- पूर्वेस : बंगालचा उपसागर
- पश्चिमेस : अरबी समुद्र
- दक्षिणेस : हिंदी महासागर
- निकोबार बेटावरील ‘इंदिरा पॉईंट (6°45’ उत्तर अक्षांश) हे भारताचे सर्वात दक्षिणेकडील टोक आहे. दक्षिणेस बंगालच्या उपसागरात पाल्कच्या सामुद्रधुनीने व मन्नारच्या आखाताने भारत व श्रीलंका या देशांना अलग केले आहे. (या दोन देशांदरम्यानचा अॅडमचा पूल हा सध्या वादाचा मुद्दा बनलेला आहे.)
- भारताचे क्षेत्रफळ : 32,87,263 चौ.कि.मी.
- जागतिक क्षेत्रफळाच्या 2.42% क्षेत्र भारताने व्यापले आहे.
- भारताची दक्षिणोत्तर लांबी : 3214कि.मी. (काश्मीरचे उत्तर टोक (दफ्दार) ते मुख्य भूमीचे दक्षिण टोक (कन्याकुमारी)
- पूर्व-पश्चिम विस्तार : 2933 कि.मी. (गुजरातचे पश्चिम टोक (घुअरमोटा) ते अरुणाचल प्रदेशचे पूर्व टोक (किबिथू)
- प्रशासकीय रचना : प्रशासनिक सोयीसाठी भारतात 29 घटक राज्ये व 7 केंद्रशासित प्रदेश (संघराज्य प्रदेश) निर्माण करण्यात आले आहेत.
भारतातील 29 घटकराज्ये व राजधानी | 29 States and Capitals of India in Marathi
घटकराज्ये | राजधानी | एकूण जिल्हे | प्रमुख भाषा |
अरुणाचल प्रदेश | इटानगर | 20 | पहाडी, मोंपा, निशी |
आसाम | दिसपूर | 35 | असामी, बंगाली |
आंध्रप्रदेश | हैदराबाद | 13 | तेलगू, उर्दू |
ओडिशा | भुवनेश्वर | 30 | ओरिया |
उत्तरप्रदेश | लखनौ | 75 | हिंदी, उर्दू |
उत्तराखंड | डेहराडून | 13 | हिंदी, पहाडी |
कर्नाटक | बंगळूर | 30 | कन्नड |
केरळ | थिरूवनंतपुरम | 14 | मल्याळी |
गुजरात | गांधीनगर | 33 | गुजराती |
गोवा | पणजी | 2 | कोकणी, मराठी |
छत्तीसगड | रायपूर | 27 | हिंदी |
झारखंड | रांची | 24 | हिंदी |
तामिळनाडू | चेन्नई | 32 | तामिळ |
तेलंगणा | हैद्राबाद | 31 | तेलगू, उर्दू |
त्रिपुरा | आगरताळा | 8 | त्रिपुरी, मणिपुरी, बंगाली |
नागालँड | कोहिमा | 11 | इंग्रजी, असामी, आओ, अंगामी |
पश्चिम बंगाल | कोलकाता | 21 | बंगाली |
पंजाब | चंदिगढ | 22 | पंजाबी |
बिहार | पटना | 38 | हिंदी |
महाराष्ट्र | मुंबई | 36 | मराठी |
मध्यप्रदेश | भोपाळ | 51 | हिंदी |
मणिपूर | इंफाळ | 9 | मणिपुरी |
मिझोरम | एजवाल | 8 | मिझो, इंग्रजी |
मेघालय | शिलॉंग | 11 | खासी, गारो, जयंती, इंग्रजी |
राजस्थान | जयपुर | 33 | राजस्थानी, हिंदी |
सिक्कीम | गंगकोट | 4 | लेपचा, भुतिया, नेपाळी, हिब्रू, इंग्रजी |
हरियाणा | चंदिगढ | 21 | हिंदी |
हिमाचल प्रदेश | सिमला | 12 | हिंदी, पहाडी |
भारतातील 9 केंद्रशासित प्रदेश (संघराज्य प्रदेश) | 9 Union Territory of India in Marathi
राज्य | राजधानी | एकूण जिल्हे | प्रमुख भाषा |
अंदमान-निकोबार | पोर्ट ब्लेअर | 3 | हिंदी, निकोबारी. मल्याळी |
चंदिगढ | चंदिगढ | 1 | हिंदी, पंजाबी |
जम्मू काश्मीर | श्रीनगर-उन्हाळी, जम्मू-हिवाळी | 22 | उर्दू, काश्मिरी, डोग्री, लडाखी, पहाडी |
दमण व दीव | दमण | 2 | गुजराती |
दादरा-नगरहवेली | सिल्व्हासा | 1 | हिंदी, भिलोरी, भिल्ली गुजराती |
दिल्ली | दिल्ली | 11 | हिंदी, उर्दू, पंजाबी |
पुदुच्चेरी | पुदुच्चेरी | 4 | तामिळ, तेलगू, मल्याळी, फ्रेंच, इंग्रजी |
लक्षद्वीप | कावरती | 1 | मल्याळी |
लडाख | लेह, कारगिल | 2 | लडाखी, पुरगी, बाल्टी |
आम्ही तुमच्यासाठी पूर्ण माहिती घेऊन आलो आहोत, ते पुढीलप्रमाणे आहे तुम्हाला भारताबद्दल सर्व माहिती खाली भेटून जाईल.
Leave a Reply