Benefits of milk in Marathi | दुधाचे प्रकार आणि त्यांचे अमर्याद फायदे

दुधाचे प्रकार आणि त्यांचे अमर्याद फायदे | Types of milk and their unlimited benefits in Marathi | Benefits of milk in Marathi

दूध हा एक खाद्यपदार्थ आहे ज्यामध्ये प्रथिने आणि कॅल्शियम भरपूर प्रमाणात असते. लोक त्यांच्या रोजच्या आहारात याचा नक्कीच समावेश करतात, कारण याचे आरोग्यासाठी अनेक फायदे आहेत, केस आणि त्वचेसाठी फायदे आहेत. पण तुम्हाला माहित आहे का की दुधाचे अनेक प्रकार आहेत. यातील काही अपायकारक असतात, तर काही फायदेशीर असतात. कारण त्यात वेगवेगळे पोषक घटक आढळतात.या लेखात आम्ही तुम्हाला सर्व प्रकारच्या दुधाची माहिती देणार आहोत आणि दुधाचे फायदे देखील सांगणार आहोत. चला तर मग जाणून घेऊया दुधाशी संबंधित सर्व माहिती. (Benefits of milk in Marathi | दुधाचे प्रकार आणि त्यांचे अमर्याद फायदे)

Types of milk in Marathi | दुधाचे प्रकार

दुधाचे अनेक प्रकार आहेत, त्या सर्वांची माहिती खाली दर्शविली आहे –

टोन्ड मिल्क (Toned Milk):– टोन्ड मिल्क ही खरं तर एक प्रक्रिया आहे ज्यामधून फक्त एकदाच चरबी काढून टाकली जाते. ही स्किम्ड पावडर दूध आणि पाण्याचे मिश्रण आहे, जे चरबी कमी करण्यासाठी म्हशीच्या दुधात मिसळले जाते. त्याचे पोषक शुद्ध किंवा ताज्या गाईच्या दुधासारखे असतात आणि त्यात 3.0% चरबी असते. कुपोषित आणि गर्भवती महिलांसाठी हा प्रथिनांचा एक उपयुक्त स्रोत आहे.

दुहेरी टोन्ड दूध (Double Toned Milk):- दुहेरी टोन्ड दूध हे सर्वात ताजे दूध आहे. दुहेरी टोन्ड दूध गाय किंवा म्हशीच्या दुधापासून किंवा दोन्हीच्या मिश्रणातून किंवा ताज्या स्किम्ड दुधापासून तयार केले जाते. याव्यतिरिक्त ते चरबी आणि घन पदार्थांसाठी प्रमाणित केले गेले आहे. हे खरं तर दूध आहे जे संपूर्ण दुधासह स्किम्ड मिल्क पावडर आणि पाण्यामध्ये मिसळले जाते.

ताजे स्किम्ड दूध:- या दुधात सर्वात कमी फॅट असते, ज्यामध्ये 0.15% पेक्षा जास्त फॅट नसते. असे म्हटले जाते की या दुधाची चव सुधारण्यासाठी, त्यात घन पदार्थ किंवा दुधाची पावडर मिसळली जाते. हे खूप पातळ आहे त्यामुळे लोक त्याचे सेवन करत नाहीत, पण याचे काही पौष्टिक फायदेही आहेत. त्यात आढळणाऱ्या पोषक तत्वांव्यतिरिक्त, अतिरिक्त घन पदार्थ किंवा पावडर देखील अतिरिक्त कॅल्शियम आणि प्रथिने प्रदान करतात.या प्रकारच्या दुधात साखरेचे प्रमाण जास्त असते पण त्यातील साखर नैसर्गिकरित्या मिसळलेली असते.

फुल क्रीम दूध (Full Cream Milk) :- फुल क्रीम दुधात फॅटचे प्रमाण सर्वाधिक असते. सरासरी सुमारे 3.8%. एका संशोधनात असे दिसून आले आहे की त्यात चरबीचे प्रमाण जास्त असल्याने त्याची चव सर्वात जास्त मलईदार असते. जर तुम्ही चांगली कॉफी बनवत असाल आणि ती तुमच्या प्राधान्य यादीच्या शीर्षस्थानी असेल तर. त्यामुळे फुल क्रीम दूध तुमचा सर्वोत्तम पर्याय असू शकतो.

कमी फॅट दूध किंवा स्किम मिल्क (Low fat Milk or Skim Milk):- या प्रकारच्या दुधात तुलनेने कमी फॅट असते. सुमारे 1.3 ते 1.4 टक्के. या दुधात अनेकदा स्किम मिल्क पावडर टाकली जाते, ज्यामुळे ते क्रीमियर बनून चव सुधारते. तसेच प्रथिने आणि कॅल्शियमचे प्रमाण वाढते. आपल्या शरीरातील कोलेस्टेरॉल कमी करण्यासाठी आणि आरोग्य सुधारण्यासाठी हे फायदेशीर आहे. ज्यांना वजन कमी करायचे आहे त्यांच्यासाठी हे दूध एक चांगला पर्याय आहे.

दुग्धशर्करामुक्त दूध(Lactose-free milk):- लॅक्टोज मुक्त दूध हे खरे गायीचे दूध आहे. दुधाच्या इतर प्रकारांप्रमाणे, परंतु यामध्ये काही फरक आहेत. या प्रकारच्या दुधात लैक्टोज नावाची नैसर्गिक साखर असते. ज्यांना लैक्टोज सहन होत नाही त्यांच्यासाठी हा एक उत्तम पर्याय आहे. दुधाच्या इतर प्रकारांप्रमाणे, त्यात देखील कॅल्शियम, प्रथिने, व्हिटॅमिन डी आणि पोटॅशियमसह आवश्यक पोषक असतात.

फ्लेवर्ड मिल्क:– चॉकलेट किंवा इतर प्रकारचे फ्लेवर्ड दूध हे अतिशय चविष्ट आणि प्रथिनेयुक्त अन्न आहे, जे मुलांसाठी खूप चांगले आहे. आणि मुलांनाही ते सेवन करायला आवडते, कारण त्यांना साधे दूध आवडत नाही. हे दूध दुग्धशाळेत उपलब्ध आहे आणि जे लोक ते सेवन करतात त्यांना ते 9 आवश्यक पोषक तत्वे पुरवतात.

कच्चे दूध:- कच्चे दूध हे गाय किंवा म्हशीचे सरळ दूध असते, जे पाश्चराइज्ड नसते. राज्य स्तरावर त्याचे वितरण नियंत्रित करणाऱ्या फेडरल कायद्यांमुळे ते खरेदीसाठी मोठ्या प्रमाणावर उपलब्ध नाही. हे देखील डेअरी दूध आहे, जे तुम्ही कोणत्याही दुग्धशाळेतून खरेदी करू शकता. मात्र, अनेक ठिकाणी कच्चे दूध वापरले जात नाही, तर ते उकळल्यानंतर वापरले जाते. याचेही वेगवेगळे फायदे आहेत.

आणखी माहिती वाचा : How to Make Face Scrub at Home in Marathi | घरीच बनवा फेस स्क्रब

वनस्पतींपासून/फळांपासूनकाढलेले दूध  | Milk Extracted From Plants/Nuts in Marathi

बदाम दूध:- हे एक लोकप्रिय दूध आहे ज्याचा लोकांना त्यांच्या आहारात समावेश करण्याचा सल्ला दिला जातो. बदामाच्या दुधात कोलेस्टेरॉल किंवा लैक्टोज नसते. ज्यांना लैक्टोज सहन होत नाही किंवा सोयाबीनची ऍलर्जी आहे त्यांच्यासाठीही हा एक चांगला पर्याय असू शकतो. त्यामुळे हे दूध स्वादिष्ट, दुग्धविरहित, सोयामुक्त आणि लैक्टोजमुक्त पर्याय आहे.

सोया दूध :- सोया दूध सोयाबीनपासून काढले जाते. हे शाकाहारी लोकांसाठी आणि दुग्धशर्करा असहिष्णु असलेल्या लोकांसाठी एक चांगला दुग्ध पर्याय मानला जाऊ शकतो. हे सोयाबीनच्या वनस्पतींमधून काढले जाते त्यामुळे ते नैसर्गिकरित्या कोलेस्ट्रॉल, तसेच संतृप्त चरबी कमी करेल. त्यात गायीच्या दुधाइतकीच प्रथिने असतात.

तांदूळ आणि ओट दूध:– तांदूळ आणि ओट दूध नैसर्गिकरित्या गोड, अधिक स्वादिष्ट आणि ते नॉन-डेअरी दूध आहे. तथापि, पोषक तत्वांच्या बाबतीत ते फारसे चांगले नाही. कारण त्यात प्रथिने फार कमी असतात. आणि त्यात भरपूर साखर टाकली जाते. हे अशा प्रकारे परिभाषित केले जाऊ शकते की ते क्वचितच वास्तविक स्वरूपात आढळते, त्यात पावडर मिसळलेले साखर पाणी असते. तथापि, गंभीर ऍलर्जी असलेल्या लोकांसाठी हा एक चांगला पर्याय आहे.कारण ते सर्वात हायपोअलर्जेनिक आहे.

नारळाचे दूध:- नारळाचे दूध हे आग्नेय आशिया आणि आशियातील लोकप्रिय खाद्यपदार्थ आहे. हे लैक्टोजपासून मुक्त आहे, आणि फळांपासून येते, म्हणून ते फायबर, व्हिटॅमिन सी, बी 1 लोह आणि कॅल्शियमचा उत्कृष्ट स्रोत आहे. तथापि, ते WHO ने स्वीकारले नाही कारण ते खोबरेल तेलाच्या विरोधात आहे. आणि नारळाच्या तेलाचा मुख्य भाग नारळाचे दूध आहे. याशिवाय त्यात सॅच्युरेटेड फॅटचे प्रमाण जास्त असते.

काजूचे दूध:- काजू पाण्यात मिसळल्यावर त्याचा परिणाम मलईसारखा द्रव बनतो, ज्याला आपण काजू दूध म्हणतो. काजूचे दूध हे लैक्टोजमुक्त असते, परंतु त्यात मिळणारे पोषक घटक ते घरी बनवले जातात की व्यावसायिक दुकानातून खरेदी केले जातात यावर अवलंबून असतात. कारण बाजारात उपलब्ध असलेल्या काजूच्या दुधात विविध जीवनसत्त्वे आणि खनिजे मिसळून ते मजबूत केले जाते. त्यामुळे घरच्या घरी बनवल्यास ते अधिक फायदेशीर ठरेल.

जनावरांद्वारे उत्पादित दूध  | Milk Produced By Animals in Marathi

गाईचे दूध (Cow Milk):– गायीचे दूध हे सर्वात सामान्य प्रकारचे दूध आहे, जे मानवाकडून सर्वाधिक वापरले जाते. गाईचे दूध वजन कमी करण्यास मदत करते, हाडे मजबूत करते, दात तयार करते आणि रोगप्रतिकारक शक्ती देखील वाढवते. हे चरबी कमी करण्यास मदत करते आणि हृदयाचे रक्षण करते आणि मधुमेह टाळते.

शेळीचे दूध(Goat Milk) :– शेळीचे दूध गाईच्या दुधासारखे असते. हे आरोग्यासाठी खूप चांगले असू शकते, कारण ते चरबी देखील कमी करते आणि त्यात प्रथिने आणि कॅल्शियम भरपूर असते. हे पचनासाठी सोपे आहे आणि सूज कमी करण्यासाठी ओळखले जाते.

म्हशीचे दूध(Buffalo Milk):– म्हशीच्या दुधात फॅट भरपूर असते. त्यात गाईच्या दुधापेक्षा 2 पट जास्त फॅट असते. विशेषत: लहान मुलांसाठी हे पचायला खूप अवघड आहे. या दुधात सॅच्युरेटेड फॅट आणि एकूणच कॅलरीज खूप जास्त असतात.

मेंढीचे दूध (Sheep Milk):– मेंढीचे दूध हे प्राण्यांपासून बनवलेले दूध आहे जे प्रथिने आणि कॅल्शियमचा चांगला स्रोत आहे. पण त्यात फॅट आणि कॅलरीजही असतात. मेंढीच्या दुधातील घन पदार्थ चीज आणि दही बनवण्यासाठी विशेषतः योग्य आहेत.

उंटाचे दूध (Camel Milk) :- उंटाचे दूध चवीला किंचित खारट असते आणि त्यात व्हिटॅमिन सी देखील जास्त असते. हे UAE गाईच्या दुधाला पर्याय म्हणून वापरले जाते. कारण तेही गायीच्या दुधासारखेच असते. आणि हा उच्च प्रथिनांचा एक चांगला पर्याय देखील असू शकतो. उंटाचे दूध सहसा कच्चे किंवा आंबवलेले असते. हे लैक्टोज मुक्त देखील आहे आणि जे लैक्टोज असहिष्णु आहेत त्यांच्यासाठी एक उत्तम पर्याय असू शकतो.

आणखी माहिती वाचा : Benefits of Neem Leaves in Marathi | कडुलिंबाच्या पानांचे फायदे आणि तोटे