Benefits of Neem Leaves in Marathi | कडुलिंबाच्या पानांचे फायदे आणि तोटे

कडुलिंबाच्या पानांचे फायदे आणि तोटे  | Neem Leaves Hair, Skin, Health Benefits and Side effects in Marathi | Benefits of Neem Leaves in Marathi

कडुनिंब हे भारतातील एक अत्यंत महत्त्वाचे औषध आहे, जे हजारो वर्षांपासून वापरले जात आहे. आजकाल कडुलिंबाच्या पानांपासून आणि त्याच्या झाडापासून अनेक इंग्रजी औषधे बनवली जातात. कडुलिंबाच्या झाडाबद्दल सर्व काही फायदेशीर आहे, अनेक मोठ्या आजारांवर उपचार केले जातात. भारतात कडुलिंबाचे झाड घरात असणे शुभ मानले जाते, लोक ते घरामध्ये लावतात जेणेकरून त्यांना त्याचा लाभ घेता येईल. भारतातून कडुलिंबाची पाने ३४ देशांमध्ये निर्यात केली जातात.कडुलिंबाची चव कडू असते, पण जितकी कडू तितके त्याचे फायदे कमी असतात. (Benefits of Neem Leaves in Marathi)

कडुलिंबाशी संबंधित फायदे | Benefits of Neem Leaves in Marathi

त्वचेसाठी कडुलिंबाच्या पानांचे फायदे  | Benefits of Neem Leaves for Skin

मुरुमांवर उपचार करते (Treats Acne)

मुरुमांच्या बाबतीत कडुलिंबाची पाने कुस्करून त्वचेवर लावल्यास मुरुमांपासून आराम मिळतो आणि त्वचेवर पुरळ येण्याचे थांबते. याशिवाय या झाडाच्या पानांचे सेवन केल्याने मुरुमेही दूर होतात.

टॅनिंग थांबवा (Stop tanning)

• जास्त वेळ उन्हात उभे राहिल्याने त्वचेवर वाईट परिणाम होतो आणि टॅनिंग होते. उन्हामुळे काळे झालेल्या त्वचेवर कडुलिंबाच्या पानांचा फेस पॅक लावल्याने टॅनिंग दूर होऊ शकते.
• हा फेस पॅक बनवण्यासाठी तुम्हाला ही पाने सुकवून त्यापासून पावडर बनवावी लागेल आणि या पावडरमध्ये दही घालावे लागेल.

चेहऱ्यावर चमक आणा (Bring glow on the face)

कडुनिंबाच्या पानांच्या पावडरमध्ये हळद मिसळून चेहऱ्यावर लावल्यास चेहऱ्याची चमक वाढते. हळदीशिवाय तुम्ही कडुलिंबाच्या पानांमध्ये काकडीचा रस देखील घालू शकता.

काळी वर्तुळे गायब करा (Make dark circles disappear)

जर डोळ्यांखाली काळी वर्तुळे असतील तर कडुलिंबाच्या पानांची पेस्ट बनवा (पाने बारीक करा), ती पेस्ट त्यावर लावा आणि ही पेस्ट काही मिनिटे राहू द्या. काही वेळाने हा लेप पाण्याच्या मदतीने स्वच्छ करा. ही पेस्ट काळ्या वर्तुळांवर आठवड्यातून तीन वेळा लावल्याने ते लवकर कमी होतात.

आणखी माहिती वाचा : Aloe Vera benefits in Marathi | कोरफडचे फायदे आणि दुष्परिणाम

कडुनिंबाचे आरोग्य फायदे  | Benefits of Neem Leaves for Health

रक्त शुद्ध करा  | Purify the Blood

कडुनिंबाच्या पानांमध्ये बुरशी आणि बॅक्टेरिया नष्ट करण्याची शक्ती असते. त्यामुळे त्याची पाने खाल्ल्यास शरीरातील रक्त स्वच्छ होते आणि शरीरातील घाणेरडे जीवाणूही नष्ट होतात.

मधुमेह नियंत्रित करण्यासाठी (Diabetes Control)

कडुनिंबाच्या पानांवर केलेल्या अनेक संशोधनात असे आढळून आले आहे की, ही पाने मधुमेहाच्या रुग्णांसाठी फायदेशीर आहेत आणि ज्यांना मधुमेहाचा त्रास आहे त्यांनी त्याची पाने नियमित खाल्ल्यास या आजारापासून आराम मिळू शकतो.

मलेरिया रोगात फायदेशीर (Beneficial in malaria disease)

बर्‍याच देशांमध्ये, मलेरियाने पीडित लोकांच्या उपचारादरम्यान कडुलिंबाचा वापर औषध म्हणून केला जातो. किंबहुना, याच्या पानांमध्ये आढळणारा गेडुनिन घटक या रोगाच्या उपचारात प्रभावी ठरतो आणि उच्च ताप कमी करण्यास मदत करतो. त्यामुळे मलेरियाचा त्रास असलेल्यांना कडुलिंबाची पाने खाण्याचा सल्ला दिला जातो.

पोटासाठी फायदेशीर (Beneficial for the stomach)

कडुलिंबाच्या पानांचा पोटाच्या अनेक समस्यांवर प्रभावी प्रभाव पडतो आणि त्याची पाने खाल्ल्याने अॅसिडिटी, बद्धकोष्ठता आणि पोटदुखीपासून आराम मिळतो. त्यामुळे व्यायामासाठी उद्यानात गेल्यास व्यायाम करताना कडुलिंबाच्या झाडाची दोन-तीन पाने तोडून खावीत. तथापि, पाने खाण्यापूर्वी, त्यांना स्वच्छ करणे सुनिश्चित करा.

मूत्र संसर्ग (Urine Infection)

युरिन इन्फेक्शन झाल्यास याचे सेवन केले तरी या संसर्गापासून आराम मिळतो आणि या संसर्गाने त्रस्त असलेल्या लोकांनी रोज सकाळी त्याची पाने चघळल्यास त्यांना या संसर्गापासून लवकर आराम मिळतो.

पिंपल्सच्या समस्येवर फायदेशीर (Beneficial in pimple problem)

ज्या लोकांना मुरुम खूप असतात त्यांनी कडुलिंबाची पाने खाणे सुरू करावे किंवा त्याची पाने बारीक करून त्याचा रस काढून त्याचे सेवन करावे. पण लक्षात ठेवा की त्याचा रस खूप कडू आहे, म्हणून तुम्ही त्याचा रस फक्त कमी प्रमाणातच प्यावा.

कोलेस्ट्रॉल नियंत्रित करा (Cholesterol)

कोलेस्ट्रॉलची पातळी वाढल्यावर कडुनिंबाची पाने खाल्ल्यास कोलेस्ट्रॉल नियंत्रित ठेवता येते. त्यामुळे ज्या लोकांना कोलेस्टेरॉलचे प्रमाण जास्त आहे ते काही दिवस कडुलिंबाच्या पानांचे सेवन करून त्यांची पातळी नियंत्रित करू शकतात.

बुरशीजन्य संसर्ग (Fungal Infection)

शरीराच्या कोणत्याही भागात बुरशीजन्य संसर्ग असल्यास त्या भागावर कडुलिंबाच्या पानांची पेस्ट लावल्यास संसर्ग लवकर बरा होतो.

प्रतिकारशक्ती (Immunity)

कडुलिंब शरीराची प्रतिकारशक्ती वाढवण्यासाठी देखील खूप फायदेशीर आहे आणि त्याची पाने किंवा कॅप्सूल खाल्ल्याने शरीराची प्रतिकारशक्ती मजबूत केली जाऊ शकते.

जळलेले क्षेत्र बरे करण्यासाठी (Heal the burnt area)

जळलेल्या जागेवर कडुलिंबाची पेस्ट लावल्यास ती जागा लवकर बरी होते आणि त्या भागात कोणत्याही प्रकारचा संसर्ग होण्याची शक्यताही कमी होते.

कीटकांच्या विषाचा प्रभाव कमी करते (Cures Poison)

एखाद्या व्यक्तीला कीटक चावला असेल तर त्याची पाने कुस्करून चावलेल्या जागेवर लावल्यास किडीच्या विषाचा प्रभाव कमी होतो. तथापि, पानांऐवजी, आपण त्याचे तेल कीटकांनी चावलेल्या भागावर देखील वापरू शकता.

वर नमूद केलेल्या फायद्यांव्यतिरिक्त, त्याची पाने खाल्ल्यास कर्करोगाचा धोका कमी होतो आणि ते गर्भनिरोधक औषध म्हणून देखील काम करते.

आणखी माहिती वाचा : How to do Fruit facial at Home in Marathi | घरी फ्रूट फेशियल कसे करावे?

केसांसाठी कडुलिंबाच्या पानांचे फायदे  | Benefits of Neem Leaves for Hair in Marathi

केसांना चमक आणा (Conditioner)

कोरड्या केसांवर कडुलिंबाच्या पानांची पेस्ट लावल्यास केसांचा कोरडेपणा दूर होऊन केस चमकदार होतात.

केसांसाठी त्याची पेस्ट बनवण्यासाठी तुम्हाला कडुलिंबाच्या पानांच्या पावडरमध्ये मध मिसळावे लागेल आणि ही पेस्ट केसांना लावावी लागेल.

केस मजबूत करा (Strong Hair)

ज्या लोकांचे केस खूप कमकुवत आहेत आणि सहजपणे तुटतात ते कडुलिंबाच्या मदतीने केस मजबूत करू शकतात. तुमचे केस मजबूत करण्यासाठी तुम्हाला कडुलिंबाची पाने बारीक करून पेस्ट तयार करावी लागेल आणि ती पेस्ट केसांना लावावी लागेल. तुम्हाला हवे असल्यास तुम्ही ही पेस्ट बनवण्यासाठी खोबरेल तेलही घालू शकता. ही पेस्ट केसांवर लावल्यानंतर दहा मिनिटांनी केस स्वच्छ पाण्याने धुवा.

उवा दूर करा (Eliminate lice)

उवा झाल्यास कडुलिंबाच्या पानांची पेस्ट केसांवर लावल्यास उवा दूर होतात. जर तुम्हाला हवे असेल तर त्याची पेस्ट ऐवजी, तुम्ही त्याची पाने पाण्यात उकळून आणि त्या पाण्याने तुमचे केस धुवून उवा दूर करू शकता. तथापि, लक्षात ठेवा की आपण आपले केस थंड झाल्यावरच पाण्याने धुवावेत.

कडुलिंबाच्या फळाचे फायदे  | Neem Fruit Benefit in Marathi

कडुलिंबाच्या फळाचा उपयोग अनेक प्रकारची औषधे बनवण्यासाठी केला जातो आणि या फळामध्ये अनेक प्रकारचे पौष्टिक घटक असतात.

कडुलिंबाच्या फळाचे पौष्टिक मूल्य | Nutritional Value of Neem Fruit in Marathi

कडुनिंबाच्या तेलाचे फायदे  | Neem Oil Benefits in Marathi

कडुनिंबाच्या पानांप्रमाणेच त्याचे तेलही अनेक प्रकारच्या रोगांशी लढण्यासाठी वापरले जाते. कडुलिंबाच्या बियांपासून कडुलिंबाचे तेल मिळते आणि या तेलाच्या मदतीने केस आणि त्वचेशी संबंधित अनेक समस्या दूर केल्या जाऊ शकतात.

ब्लॅकहेड्स दूर करा – (Eliminate blackheads)

बहुतेक लोकांना ब्लॅकहेड्स आणि व्हाईटहेड्सची समस्या असते आणि चेहऱ्यावरील ब्लॅकहेड्स साफ करणे खूप कठीण असते.

चेहऱ्यावर ब्लॅकहेड्स आणि व्हाईटहेड्स असतील तर कडुलिंबाचे तेल थोडे पाण्यात मिसळून त्यावर लावल्यास ते चेहऱ्यावरून स्वच्छ होऊ शकतात.

कानदुखी मध्ये फायदेशीर (Beneficial in earache)

कानात जंतुसंसर्ग किंवा इतर कोणत्याही समस्या असल्यास त्याच्या तेलाचे काही थेंब कानात टाकल्यास या कानाच्या समस्यांपासून आराम मिळतो. शक्य असल्यास, तेल गरम केल्यानंतर वापरा.

केस गळणे कमी करा (Reduce hair fall)

जर तुमचे केस खूप तुटत असतील तर केसांना तेलाने मसाज करा. कारण हे तेल नियमित केसांना लावल्याने केस गळण्याची समस्या दूर होते आणि टाळू देखील स्वच्छ राहते.

कोंडा दूर करा (Eliminate dandruff)

डोक्यातील कोंड्याची समस्याही कडुलिंबाच्या तेलाच्या मदतीने दूर केली जाऊ शकते. वास्तविक, याच्या तेलामध्ये अँटीबॅक्टेरियल आणि अँटीफंगल गुणधर्म असतात जे कोंडा दूर करण्यासाठी काम करतात.

डासांपासून संरक्षण करा (protect from mosquitoes)

त्याचे तेल डासांपासून संरक्षण करण्यासाठी देखील प्रभावी आहे. तुम्हाला फक्त या तेलात खोबरेल तेलाचे काही थेंब घालावे लागतील आणि नंतर ते हात, पाय आणि शरीराच्या उघड्या भागांवर लावा. तेल लावल्याने, डास तुमच्या शरीराच्या उघड्या भागांना चावू शकणार नाहीत आणि तुम्ही डेंग्यू आणि मलेरिया वाहक डासांपासून स्वतःचे संरक्षण करू शकाल.

खरं तर या तेलाचा वास खूप कडू असतो आणि या तेलाच्या वासाने डास पळून जातात आणि याच कारणामुळे डासांपासून बचाव करण्यासाठी बनवलेल्या अनेक प्रकारच्या लोशनमध्ये कडुनिंबाच्या तेलाचा वापर केला जातो.

पाण्यात कडुलिंबाच्या पानांचे फायदे  | Benefits of Neem Leaves in Marathi

डोळ्यांसाठी फायदेशीर (Eye wash)

• कडुलिंबाच्या पाण्याने डोळे स्वच्छ केल्यास डोळ्यांना आराम मिळतो आणि त्यातील कचराही निघून जातो.
• कडुलिंबाच्या पाण्याने डोळे धुण्यासाठी तुम्हाला फक्त काही कडुलिंबाची पाने पाण्यात उकळून ते पाणी थंड करून या पाण्याने डोळे धुवावे लागतील. असे केल्याने डोळ्यांना थंडावा तर मिळेलच शिवाय डोळे व्यवस्थित स्वच्छ होतील.

पुरळ कमी करा

उन्हाळ्याच्या ऋतूमध्ये अनेकदा अंगावर अनेक पुरळ उठतात आणि या पुरळांमुळे खूप खाज सुटते. त्यामुळे ज्या लोकांना ही समस्या आहे त्यांनी आंघोळीच्या पाण्यात थोडी कडुलिंबाची पाने टाकावीत. असे केल्याने हे पुरळ लवकर नाहीसे होतील आणि खाज येण्याची समस्या राहणार नाही.

कांजिण्या

कांजिण्या  झाल्यास कडुलिंबाच्या पाण्याने आंघोळ करण्याचा सल्लाही डॉक्टर देतात. कारण या पाण्याने आंघोळ केल्याने चेचक शरीरात पसरण्यास प्रतिबंध होतोआणि या पुरळांना खाज येत नाही.

स्टोन कमी करा

स्टोन रोग झाल्यास कडुलिंबाच्या पाण्याचे सेवन केल्यास दगडांपासून आराम मिळतो. कडुलिंबाचे पाणी तयार करण्यासाठी, पिण्याच्या पाण्यात कडुलिंबाची पाने काही काळ उकळवावी लागतील आणि ती चांगली उकळली की, पाणी गाळून थंड करून ठेवा. पाणी थंड झाल्यावर ते प्या. चांगल्या परिणामासाठी हे पाणी काही दिवस सतत प्या.

आणखी माहिती वाचा : How to Make Face Scrub at Home in Marathi | घरीच बनवा फेस स्क्रब

कडुनिंबाच्या काडीचा वापर  | Neem Stick Benefits in Marathi

दातांसाठी फायदेशीर (Beneficial for teeth)

आताही अनेक गावांमध्ये लोक दात स्वच्छ करण्यासाठी कडुलिंबाच्या काडीचा वापर करतात.कारण त्याचे लाकूड दातांवर चोळल्याने हिरड्या दुखणे, तोंडाची दुर्गंधी येणे, दात पिवळे पडणे आदी समस्यांपासून आराम मिळतो.त्याचे कारण म्हणजे टूथपेस्टचे उत्पादन. कंपन्या त्यांच्या टूथपेस्टमध्ये कडुलिंबाचे लाकूड आणि पाने वापरतात.

कडुलिंबाच्या चहाच्या पाककृती  | Neem tea recipes in Marathi

• कडुलिंबाचा चहाही लोक सेवन करतात आणि हा चहा प्यायल्याने ताप कमी होतो आणि शरीरातील थकवाही दूर होतो.
• कडुलिंबाचा चहा बनवण्यासाठी तुम्हाला पाण्यात कडुलिंबाची पावडर किंवा काही पाने घालून हे पाणी किमान दहा मिनिटे उकळवावे लागेल. जर तुम्हाला हवे असेल तर तुम्ही या पाण्यात मध, वेलची, लवंगा यांसारख्या गोष्टीही टाकू शकता.

कडिलिंबाशी संबंधित दुष्परिणाम | Side Effects of Neem in Marathi

जास्त सेवन करू नका

त्याची पाने जास्त वेळ खाणे शरीरासाठी चांगले नाही. त्यामुळे त्याची पाने जास्त काळ खाऊ नयेत आणि शक्य असल्यास ही पाने दर दुसऱ्या दिवशी खावीत. कारण त्याची पाने जास्त वेळ खाल्ल्याने किडनी आणि लिव्हरवर वाईट परिणाम होतो.

मुलांनी सेवन करू नये

लहान मुलांनी कडुलिंबाच्या पानांचे सेवन करू नये, कारण त्याच्या पानांचे सेवन केल्याने लहान मुलांच्या आरोग्यावर वाईट परिणाम होतो आणि त्यांना अनेक आजारही होऊ शकतात.

गर्भवती महिलांसाठी हानिकारक

याच्या पानांचे सेवन गर्भवती महिलांसाठीही हानिकारक ठरू शकते आणि त्याचा मुलावरही नकारात्मक परिणाम होऊ शकतो. याशिवाय ज्या महिला आपल्या मुलांना दूध पाजतात त्यांनीही कडुलिंबाच्या पानांचे सेवन करू नये.

मधुमेह

• कडुलिंबाची पाने खाल्ल्याने जास्त होणारा मधुमेह कमी होतो, मात्र त्याची पाने जास्त प्रमाणात खाल्ल्यास मधुमेहाची पातळी कमी होण्याचा धोका असतो.
• म्हणूनच, जर तुम्ही मधुमेहाची पातळी कमी करण्यासाठी या पानांचे सेवन करत असाल, तर वेळोवेळी तुमच्या मधुमेहाची पातळी तपासत राहा. ज्यांची मधुमेहाची पातळी कमी आहे त्यांनी हे खाऊ नये.

जे लोक कोणत्याही प्रकारची शस्त्रक्रिया करणार आहेत त्यांनी देखील त्याची पाने खाऊ नयेत आणि शस्त्रक्रियेच्या किमान 2 आठवडे आधी ते खाणे थांबवावे. त्याचप्रमाणे ज्या महिलांना माता व्हायचे आहे त्यांनीही याच्या पानांचे सेवन करू नये.

कडुलिंब खाण्याची उत्तम वेळ | Best time to eat

बरेच लोक सकाळी कडुलिंबाची पाने खातात तर बरेच लोक संध्याकाळी त्याची पाने खातात. मात्र, जे लोक सकाळी रिकाम्या पोटी कडुलिंबाच्या पानांचे सेवन करतात, त्यांच्या शरीरावर या पानांचा चांगला परिणाम होतो. त्यामुळे शक्य असल्यास सकाळी याचे सेवन करा.

कडुनिंबाच्या पानांचा वापर अनेक प्रकारची औषधे आणि साबण बनवण्यासाठी केला जातो आणि यावरून या झाडाची पाने खूप फायदेशीर असल्याचे सिद्ध होते.