शेअर मार्केट म्हणजे काय आणि ते कसे काम करते? | What is Share Market in Marathi

शेअर मार्केट बद्दल पूर्ण माहिती | Information of Share Market in Marathi | शेअर मार्केट म्हणजे काय आणि ते कसे काम करते | शेअर मार्केट म्हणजे काय मराठीत

शेअर म्हणजे काय?, शेअर मार्केट म्हणजे काय आणि ते कसे काम करते? शेअर बाजार म्हणजे काय? किंवा शेअर मार्केट म्हणजे काय, शेअर बाजाराचा इतिहास, शेअर मार्केटचे फायदे आणि तोटे.  (What is Share Market in Marathi )

नमस्कार मित्रांनो, दुसर्‍या नवीन लेखात स्वागत आहे, मित्रांनो, तुमच्या मनात कधीतरी तुम्हाला वरील प्रश्न जाणून घ्यायचे असेल आणि तुम्हाला  शेअर मार्केट म्हणजे काय आणि ते कसे काम करते किंवा वरीलपैकी कोणताही प्रश्न तुम्ही शोधला असाल इंटरनेटवर देखील, या प्रकरणात तुम्हाला शेअर मार्केटबद्दल संपूर्ण माहिती मिळणार आहे.

तुम्हाला शेअर मार्केट म्हणजे काय आणि ते कसे काम करते हे जाणून घ्यायचे असेल तर हा लेख पूर्ण वाचा, चला तर मग जाणून घेऊया  शेअर मार्केट म्हणजे काय आणि ते कसे काम करते. शेअर मार्केट म्हणजे काय? जाणून घेण्यापूर्वी शेअर म्हणजे काय ते जाणून घेऊ, कारण शेअरबद्दल माहिती घेतल्याशिवाय शेअर मार्केट समजणार नाही

शेअर म्हणजे काय? (What is a share?)

शेअर म्हणजे काय? सोप्या शब्दात समजून घायच म्हणजे , “जेव्हा जेव्हा एखाद्या कंपनीला आपला व्यवसाय वाढवायचा असतो तेव्हा तिला निधीची आवश्यकता असते, बाजारातून निधी उभारण्यासाठी, कंपन्या त्यांचे मालकी हक्क लोकांना शेअर्सद्वारे देतात, ज्याला शेअर्स म्हणतात” शेअर्स देखील स्टॉक किंवा इक्विटी या नावाने ओळखले जातात

जर तुम्हाला अधिक सोप्या शब्दात समजले तर शेअर म्हणजे काय? म्हणून जेव्हा एखादी कंपनी आपल्या भांडवलाची लहान समान भागांमध्ये विभागणी करते, तेव्हा भांडवलाचा सर्वात लहान भाग जो बाजारात कोणीही विकत किंवा घेऊ शकतो त्याला कंपनीचा शेयर म्हणतात.

हे आपण एका उदाहरणाने समजून घेऊ, जसे की कंपनी XYZ चे एकूण भांडवल 10 कोटी आहे आणि कंपनी तिचे 10 कोटी भांडवल 10 लाख वेगवेगळ्या समान मूल्याच्या शेअर्समध्ये विभागते, आता प्रत्येक शेअर कंपनीने विभागलेला तो सर्वात लहान आहे. कंपनीच्या भांडवलाचा लहान भाग ज्याची किंमत 100 रुपये आहे. कंपनीच्या भांडवलाच्या या छोट्या भागाला शेअर म्हणतात. जसे-

शेअर कॅपिटल = शेअर्सची एकूण संख्या × शेअर किंमत

शेअर भांडवल = रु 10 लाख × 100 रु

शेअर भांडवल = 10 कोटी

मित्रांनो, आता तुम्हाला शेअर म्हणजे काय आणि त्याचा अर्थ समजला असेलच, तर आता आपण जाणून घेऊया की शेअर मार्केट म्हणजे काय आणि ते कसे काम करते.

आणखी माहिती वाचा :बल्बचा शोध कोणी लावला | Who invented the light Bulb in marathi | Marathi Salla

शेअर मार्केट म्हणजे काय? (What is share market?)

शेअर मार्केट म्हणजे काय? ते सहज आणि सोप्या भाषेत समजून घ्या, मग कोणत्याही कंपनीचे शेअर्स ज्या मार्केटमध्ये खरेदी-विक्री केले जातात त्याला शेअर मार्केट किंवा शेअर मार्केट म्हणतात.

जर तुम्ही ते अधिक खोलवर समजून घेतले तर शेअर मार्केट हे एक मार्केट ठिकाण आहे जिथे कंपनीच्या शेअर्सचे खरेदीदार आणि विक्रेते यांचा प्रत्यक्ष किंवा आभासी मेळावा असतो, जिथे ते शेअर्सची खरेदी किंवा विक्री करतात, शेअर मार्केट किंवा स्टॉक मार्केट किंवा  शेअर मार्केट असे म्हणतात.

जेव्हा जेव्हा कोणताही गुंतवणूकदार शेअर्स खरेदी आणि विक्री करतो तेव्हा स्टॉक एक्सचेंजला (NSE, BSE) सिस्टमद्वारे ऑर्डर दिले जातात ज्याद्वारे स्टॉक मार्केट त्या ऑर्डरची पूर्तता करते.

शेअर बाजार कसा चालतो? (How does the stock market work?)

 बघितले तर शेअर मार्केट म्हणजेच शेअर मार्केटमध्ये हजारो कंपन्या आहेत आणि या कंपन्यांचे शेअर्स खरेदी-विक्री करणारे लाखो कोटी लोक आहेत, या सर्व मिळून शेअर बाजार म्हणजेच शेअर मार्केट बनते.

शेअर मार्केट कसे काम करते ते सविस्तरपणे समजून घेऊया? प्रत्यक्षात बाजारात दोन प्रकारच्या कंपन्या आहेत

1) प्रायव्हेट लिमिटेड कंपनी 2) पब्लिक लिमिटेड कंपनी.

प्रायव्हेट लिमिटेड कंपनीची मालकी फार कमी लोकांकडे असते आणि ती प्रत्येकासाठी उपलब्ध नसते, तर जर आपण पब्लिक लिमिटेड कंपनीबद्दल बोललो तर कोणीही त्यात मालकी घेऊ शकतो.

उदाहरणार्थ, समजा आमची कंपनी फायनान्शिअल संगम आहे, जी माहिती देण्याचे काम करते, ती इतर कंपन्यांच्या तुलनेत स्टॉक मार्केट, क्रिप्टो मार्केट आणि आर्थिक माहितीची माहिती अतिशय चांगल्या पद्धतीने देते, त्यामुळे या कंपनीच्या उत्पादनांना मागणी वाढते.

त्यामुळे या कंपनीने आपला व्यवसाय वाढवण्याचा निर्णय घेतला, परंतु समस्या अशी आहे की व्यवसाय वाढवण्यासाठी कंपनीकडे निधी नाही, आता कंपनीकडे निधी उभारण्याचे दोन मार्ग आहेत, १) बँकेकडून कर्ज घेणे २) विक्री कंपनीचे शेअर्स.

आता कंपनीने बँकेकडून कर्ज घेतले तर व्याजासह पैसे परत करावे लागतात, तर कंपनीने आपले शेअर्स विकले तर कंपनीला पैसे परत करावे लागत नाहीत किंवा व्याजही द्यावे लागत नाही.

आता कंपनीने आपले शेअर्स विकण्याचा निर्णय घेतला, आता ज्यांनी या कंपनीचे शेअर्स घेतले त्यांना कंपनीचा हिस्सा मिळाला आणि कंपनीला व्यवसाय वाढवण्यासाठी निधी मिळाला.

आता जेव्हा शेअर्सचे खरेदीदार विक्रेत्यांपेक्षा जास्त असतात तेव्हा शेअर्सची किंमत वाढते आणि जेव्हा विकणारे खरेदीदारांपेक्षा जास्त असतात तेव्हा शेअर्सची किंमत कमी होते.

हा नियम शेअर बाजारातील सर्व कंपन्यांना लागू आहे, शेअर बाजारात दररोज शेअर खरेदी करणारे लोक असतात आणि विक्रेतेही असतात, त्यामुळे शेअर्सची किंमत दररोज बदलत राहते.

भारतात दोन प्रमुख स्टॉक एक्स्चेंज आहेत. 1) नेशनल स्टॉक एक्सचेंज NSE 2) बॉम्बे स्टॉक एक्सचेंज BSE. हे दोन्ही शेअर बाजार आटोमेटिक कंप्यूटराइज्ड होतात.

शेअर बाजारात हजारो कंपन्या आहेत, त्यामुळे प्रत्येक कंपनीचा ट्रैक करणे कठीण आहे, म्हणून इंडेक्सेस तयार केले गेले, निफ्टी आणि सेन्सेक्स.

ज्यामध्ये सेन्सेक्स BSE च्या विविध क्षेत्रातील विविध  30 कंपन्यांचे बाजार भांडवल आणि निफ्टी एनएससीच्या विविध क्षेत्रातील विविध 50 कंपन्यांचे भांडवल व्यवस्थापित करते.

आता शेअर बाजाराची संपूर्ण हालचाल या निर्देशांकांवरून दिसते जसे सेन्सेक्स किंवा निफ्टी जर लाल बाणाने खाली निर्देशित करत असेल तर बाजार घसरत आहे आणि जर हिरवा बाण वर दर्शवत असेल तर याचा अर्थ बाजारपेठेत वाढ झाली आहे.

आणखी माहिती वाचा :What is Mobile in Marathi | मोबाईल म्हणजे काय | मराठी सल्ला

शेअर बाजाराचा इतिहास काय आहे? (What is the history of the stock market?)

शेअर बाजाराचा इतिहासही खूप रंजक आहे, चला जाणून घेऊया शेअर बाजाराचा इतिहास काय आहे?

स्टॉक मार्केटतील मित्र, व्यापारी आणि गुंतवणूकदार रोज सकाळी 9.15 वाजता आपल्या संगणकाच्या स्क्रीनवर बसतात, जणू ते आपल्या शिकारीवर लक्ष ठेऊन सिंह बसला आहे, पण आज आपण घरात बसून तंत्रज्ञानाच्या माध्यमातून आरामात ट्रेडिंग किंवा गुंतवणूक करू शकतो.

खरंतर ही गोष्ट आहे भारताच्या स्वातंत्र्याच्या १०७ वर्षांपूर्वीची, १८४० मध्ये, जेव्हा २२ लोकांनी मिळून वटवृक्षाखाली शेअर बाजार सुरू केला होता, माहितीसाठी आम्ही तुम्हाला सांगतो की हे आशियातील सर्वात जुने एक्सचेंज आहे ज्याचे एकूण श्रेय चार गुजराती आणि एका पारशी दलाल जाते.

हळूहळू शेअर बाजार वाढला, मग स्वातंत्र्याच्या 10 वर्षानंतर, 31 ऑगस्ट 1957 रोजी सरकारने बीएसईला सुरक्षिततेत बाजारात आणले, त्यानंतर 1980 मध्ये बीएसई दलाल स्ट्रीटवर हलवण्यात आले.

त्यानंतर 1986 मध्ये SNP, BSE आणि सेन्सेक्स सारखे इंडेक्स तयार झाले, त्याचप्रमाणे शेअर बाजारातही हळूहळू वाढ दिसून आली, त्यानंतर अनेक घोटाळेही झाले ज्यामुळे शेअर बाजार गडगडला पण पुन्हा हळूहळू वाढ होऊ लागली.

परंतु आज जे तंत्रज्ञान आहे ते पूर्वी नव्हते, पूर्वी सर्व प्रक्रिया कागदावर होत असत आणि व्यापार किंवा गुंतवणूक करण्यासाठी अनेक कागदपत्रे तयार करावी लागत होती, परंतु आज तंत्रज्ञानामुळे सर्व काही सोपे झाले आहे.

शेअर मार्केटचे फायदे आणि तोटे (Advantages and disadvantages of share market)

जेव्हा जेव्हा एखादी व्यक्ती शेअर मार्केटमध्ये प्रवेश करते तेव्हा त्याचे उद्दिष्ट पैसे कमावणे हाच असतो, म्हणजे कोणीही नफा न करता काहीही करत नाही, असे बरेच लोक शेअर मार्केट शिकण्यासाठी देखील येतात, परंतु बहुतेक लोक फक्त पैसे कमवण्यासाठी येतात.

चला तर मग जाणून घेऊया शेअर मार्केटचे काय फायदे आहेत.

शेअर मार्केटचे काय फायदे ( AdvantageS of share market)

कमी वेळेत जास्त परतावा : शेअर मार्केटमध्ये जर योग्य पद्धतीने ट्रेडिंग केले, तेही संपूर्ण संशोधन आणि नियोजन आणि शिकून, तर शेअर मार्केट, ज्याला इतर भाषांमध्ये स्टॉक मार्केट देखील म्हणतात, कमी वेळात चांगला परतावा मिळू शकतो. .

कंपनीतील स्टेक: जेव्हा एखादा गुंतवणूकदार शेअर मार्केटमध्ये गुंतवणूक करतो तेव्हा तो कोणत्याही कंपनीमध्ये पैसे गुंतवतो ज्यामध्ये गुंतवणूकदाराचाही त्या कंपनीत हिस्सा असतो.

टैक्स लाभ: जर एखाद्या गुंतवणूकदाराने स्टॉक मार्केटमध्ये दीर्घ मुदतीसाठी, जसे की 1 वर्षापेक्षा जास्त काळासाठी पैसे गुंतवले, तर त्याला फक्त 10% कर भरावा लागेल, परंतु जर एखाद्या गुंतवणूकदाराचे पैसे अल्प मुदतीसाठी असतील, तर त्याला 15% तसेच 3% उपकर भरावा लागतो .

जास्त रिटर्न: शेअर बाजारात दीर्घ मुदतीसाठी गुंतवणूक केली तर त्यातील पैसाही अनेक पटींनी जास्त परतावा देतो.

पैसिव इनकम स्रोत: योग्य मार्गाने आणि संपूर्ण संशोधन आणि विश्लेषण करून दीर्घ मुदतीसाठी शेअर बाजारात गुंतवणूक केली तर ते पैसिव इनकमपेक्षा कमी नाही.

वेळेचे स्वातंत्र्य: तुम्ही शेअर मार्केटमध्ये कधीही गुंतवणूक करू शकता, म्हणजे, मार्केट उघडल्यानंतर आणि ते बंद होण्यापूर्वी तुमच्याकडे वेळ असेल त्याला वेळ मर्यादा नाही.

ठिकाणाचे स्वातंत्र्य: शेअर बाजारात गुंतवणूक करण्यासाठी विशिष्ट ठिकाण माहित असण्याची गरज नाही, तुम्ही घरापासून लांब गेलात तरीही तुम्ही तुमच्या मोबाईल किंवा लॅपटॉप किंवा टॅबद्वारे सहज गुंतवणूक करू शकता.

पैशातून पैसे मिळवणे: तुम्हाला शेअर मार्केटमध्ये शारीरिक काम करण्याची गरज नाही, जर तुम्हाला शेअर मार्केटचे ज्ञान असेल आणि स्वतःचे संशोधन करून गुंतवणूक केली असेल, तर पैशातून पैसे मिळवणे हे खूप सोपे काम आहे जे मोठे लोक करतात.

शेअर बाजाराचे तोटे (Disadvantages of stock market)

शेअर मार्केटमध्ये आल्यानंतर छोट्या आणि नवीन गुंतवणूकदारांचे लोभापायी पैसे गमवावे लागतात, अशा परिस्थितीत त्यांना आर्थिक आणि मानसिक नुकसानही सहन करावे लागते, जाणून घेऊया शेअर मार्केटचे काय तोटे आहेत?

ज्ञानाचा अभाव: ज्ञानाच्या अभावामुळे, अनेक गुंतवणूकदार आणि व्यापारी शेअर मार्केटमध्ये पैसे गमावतात, कारण कोणत्याही शेअर्सची किंमत वाढलेली पाहून ते पैसे गुंतवतात, नंतर कळते की ते पंप आणि डंप आहे.  ते ऑपरेटरद्वारे चालवले जात आहे.  म्हणूनच ज्ञानाशिवाय स्टॉक मार्केटमध्ये पैसे गुंतवू नयेत, सध्या बरेच लोक शिकण्यासाठी थोड्या प्रमाणात सुरुवात करतात.

लोभ: अनेक नवीन गुंतवणूकदार लोभापोटी शेअर मार्केटमध्ये पैसे गुंतवतात कारण शर्माजींनी काही वर्षांपूर्वी शेअर मार्केटमध्ये लाखो रुपये गुंतवले होते आणि आज शर्माजी करोडपती आहेत, तर नवीन गुंतवणूकदारांनी हे पाहावे की शर्माजींनी किती वर्षांपूर्वी गुंतवणूक केली होती. आणि त्यांना स्टॉक मार्केटबद्दल किती ज्ञान आहे.

घोटाळे: शेअर बाजाराच्या इतिहासात असे अनेक घोटाळे झाले आहेत, ज्यामुळे संपूर्ण बाजारात कहर झाला होता, अशा स्थितीत शेअर बाजारात अनेक कारणे आहेत, ज्यामुळे शेअर बाजारही कोसळतो.

कर्ज घेऊन गुंतवणूक करा: शेअर बाजारात मोठा तोटा होतो, जेव्हा आपण विचार न करता कर्ज घेऊन गुंतवणूक करतो, तेव्हा बाजार खाली आल्यावर पैसे बुडतात.

शेअर होल्डिंग म्हणजे काय? (What is shareholding?)

 सोप्या भाषेत समजून घेतल्यास, ‘आपण शेअर बाजारातील कोणत्याही कंपनीचे शेअर्स विकत घेतो आणि ते काही काळ धरून ठेवतो, जेणेकरून नंतर नफा असेल तर ते विकू शकू, खरेदी आणि विक्री दरम्यान शेअर्स ठेवण्यासाठी. त्यांना शेअर होल्डिंग म्हणतात.

मित्रांनो, आम्ही आशा करतो की आतापर्यंत दिलेल्या माहितीतून तुम्ही नक्कीच काहीतरी शिकले असेल, शेअर मार्केट बद्दल अधिक माहितीसाठी, तुम्हाला आमच्या साइटला भेट देत राहावे लागेल.

शेअर होल्डिंग म्हणजे काय? (What is shareholding?)

शेअर बाजारात कंपनीचे शेअर्स काही काळासाठी ठेवण्याला शेअरहोल्डिंग म्हणतात.

शेअर म्हणजे काय? (What is a share?)

जेव्हा एखादी कंपनी आपले भांडवल लहान समान भागांमध्ये विभाजित करते, तेव्हा भांडवलाचा सर्वात लहान भाग जो बाजारात कोणीही विकत किंवा विकू शकतो त्याला कंपनीचा शेअर म्हणतात.

शेअर बाजार कधी सुरू झाला? (When was the stock market started?)

1840 मध्ये वडाच्या झाडाखाली 22 लोकांनी शेअर मार्केट सुरू केले होते.

BSE चे पूर्ण रूप काय आहे? (What is the full form of BSE?)

बॉम्बे स्टॉक एक्सचेंज

NSE चे पूर्ण रूप काय आहे? (What is the full form of NSE?)

राष्ट्रीय शेअर बाजार

बीएससी कधी सुरू झाली? (When did BSc start?)

जुलै 1875 मध्ये

NSE कधी सुरू झाला? (When was NSE started?)

1992 मध्ये